Το γεφύρι Αγίου Βησσαρίωνος στην Πύλη Τρικάλων χτίστηκε,όπως μαρτυρεί και το όνομά του,από τον θαυματουργό και Πολιούχο των Τρικάλων Άγιο Βησσαρίωνα με δική του χρηματοδότηση το 1514.
Από κάτω του ρέει ο Πορταϊκός ποταμός και μέχρι το 1936 ήταν το μοναδικό πέρασμα από τη Θεσσαλία για την Ήπειρο ενώνοντας τα βουνά Ίταμος και Κόζιακας. Το άνοιγμα του τόξου είναι 29 μέτρα περίπου, το μέγιστο ύψος φθάνει στα 13 μέτρα, συνολικό μήκος 65,67 μέτρα και πλάτος καταστρώματος τα 2,10 μέτρα. Το γεφύρι έχει αναστηλωθεί 1968 και το 1983 αλλά και πιο πρόσφατα το 2005 και το 2006 έγιναν εργασίες ανάδειξης του γεφυριού
The bridge of Agios Vissarionos at the Trikalas Gate was built, as its name suggests, by the miraculous and patron saint of Trikala, Agios Vissarion, with its own funding in 1514. Below it flows the Portaic River and until 1936 was the only passage from Thessaly to Epirus, joining the mountains of Itamos and Koziakas. The opening of the arc is about 29 meters, the maximum height reaches 13 meters, the total length is 65.67 meters and the deck width is 2.10 meters. The bridge was restored in 1968 and in 1983, and more recently in 2005 and 2006, work was done to show the bridge
Στα ριζά της Πίνδου, στην είσοδο ενός μεγαλοπρεπούς φαραγγιού, το οποίο χωρίζει τα βουνά Ίταμο και Κόζιακα, αλλά και ενώνει τη Θεσσαλία με την Ήπειρο, 18 χλμ. δυτικά από τα Τρίκαλα, βρίσκεται η Πύλη.
Σε μικρή απόσταση απέναντι από την Πύλη και δίπλα στον Πορταϊκό ποταμό, στον οικισμό Πόρτα Παναγιά βρίσκεται η εκκλησιά Πόρτα Παναγιά, το άλλοτε καθολικό της μονής Μεγάλων Πυλών η οποία ιδρύθηκε το 1283, στη θέση ή την περιοχή ιερού του Aπόλλωνα ή της Αθηνάς, από το σεβαστοκράτορα Ιωάννη Άγγελο Κομνηνό Δούκα, νόθο γιο του δεσπότη της Hπείρου Mιχαήλ B' Δούκα. Στα τέλη του 14ου αιώνα προστέθηκε ο εξωνάρθηκας. Η Ι. Μ. Μεγάλων Πυλών, που περιελάμβανε και το ναό της Πόρτας Παναγίας, στα βυζαντινά χρόνια ήταν μια πλούσια σταυροπηγιακή μονή (υπαγόταν δηλ. κατευθείαν στον πατριάρχη) με πολλά κτήματα, τα οποία, όταν η μονή διαλύθηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, δόθηκαν στους κατοίκους της γειτονικής Πόρτας, ενώ ο ναός με σιγιλλιώδες γράμμα του 1843, περιήλθε στην κυριότητα της Ι. Μ. Δουσίκου.
Ο Ι.Ναός Πόρτα Παναγιά, είναι σταυρεπίστεγη τρίκλιτη βασιλική που έχει κτισθεί πάνω σε αρχαίο ναό αφιερωμένο στην Αθηνά ή τον Απόλλωνα. Αυτό μαρτυρούν οι κίονες οι οποίοι ευρίσκονται στο χώρο γύρωθεν του ναού, όπως και η ύπαρξη πολλών αρχιτεκτονικών μελών είτε εντοιχισμένων είτε περισυλλεγέντων κατά καιρούς, που σήμερα φυλάσσονται στο ναό.
Στα δυτικά του ναού, υφίσταται ευρύς εξωνάρθηκας που ακολουθεί τον τύπο του εγγεγραμμένου σταυροειδούς με τρούλλο και χρονολογείται στα τέλη του 14ου αι. Ο ναός πέραν της ιδιόρρυθμης αρχιτεκτονικής έχει να παρουσιάσει και πλούσιο γλυπτό, ψηφιδωτό και γραπτό διάκοσμο, που δυστυχώς η πυρκαγιά του 1855 τον κατέστρεψε. Από τον γλυπτό διάκοσμο διασώθηκαν αποσπασματικά κιονόκρανα, που έστεφαν τους κίονες και τμήμα του μαρμάρινου τέμπλου στην Πρόθεση και το κεντρικό κλίτος. Από τον ψηφιδωτό διάκοσμο διεσώθηκαν - οι μοναδικές στον Ελλαδικό χώρο τόσο για την τεχνική και τεχνοτροπία όσο και για την ιδιόρρυθμη ανάστροφη θέση τους - ψηφιδωτές εικόνες του Χριστού και της Παναγίας.
Στη νοτιοδυτική γωνία βρίσκεται το αρκοσόλιο του κτήτορα με εντοιχισμένο βαπτιστήριο.
Από τον εικονογραφικό διάκοσμο, αξιοπρόσεκτη είναι η τοιχογραφία που καλύπτει την ημικυκλική κόγχη, στην ΝΔ γωνία του κυρίως ναού, όπου απεικονίζεται ο κτίτωρ της μονής Ιωάννης Δούκας που άγγελος τον οδηγεί στην προστάτιδα της μονής, Παναγία. Πρόκειται για μια από τις σπάνιες προσωπογραφίες των Κομνηνών.
Τελευταία ανασκαφική έρευνα έφερε στο φως και τον τάφο του Ιωάννη Δούκα - δυστυχώς συλημμένο. Η ίδια ανασκαφική έρευνα, που έγινε στο πλαίσιο του προγράμματος Leader για την αναστήλωση της μονής, έφερε στο φως επίσης τμήματα του αρχικού μαρμάρινου τέμπλου, τμήματα από αρχαίες ενεπίγραφες στήλες, τμήματα επικράνων, όλα να αποτελούν το δεύτερο δάπεδο της μονής, σε δεύτερη βέβαια χρήση. Επίσης ήρθε στο φως η βάση του αρχικού λίθινου άμβωνα, η στασιδοφόρος και ο μαρμάρινος κίονας που στήριζε την Αγία Τράπεζα, ενώ τμηματικά αποκαλύφθηκε και το αρχικό μαρμάρινο δάπεδο του ναού.
Τέλος ενδιαφέρουσες είναι και οι τοιχογραφίες που σώζονται στο Ιερό και οι οποίες τοποθετούνται στον 13ο αι. Η τοιχογραφία στην καμάρα του κεντρικού κλίτους, εκείνες πλησίον του παραθύρου της νότιας πλευράς και της δυτικής πλευράς του κυρίως ναού, χρονολογούνται στον 18ο αι. όπως και εκείνες του νάρθηκα - στις οποίες δυστυχώς η πυρκαγιά του 1980, επέφερε ανεπανόρθωτη ζημιά.
Μία άγνωστη στους πολλούς και σπάνια ιστορική πληροφόρηση σχετικά με τη Μονή της “Πόρτας Παναγιάς” ή όπως στα βυζαντινά χρόνια απεκαλείτο “Ιερά Μονή της Ακαταμάχητου Θεοτόκου των Μεγάλων Πυλών”, την οποία οικοδόμησε η βυζαντινή οικογένεια των Αγγέλων Δούκα Κομνηνών είναι η παρακάτω:
Όπως η τεκμηριωμένη ιστορική έρευνα του καθηγητή – ακαδημαϊκού της Ακαδημίας Επιστημών Γραμμάτων και Τεχνών “Angelica Constantiniana” της Ρώμης, Χάρη Κουδούνα, αποδεικνύει, στη Μονή αυτή που σήμερα είναι μετόχι της Ι.Μ. Δουσίκου, εφυλάσσοντο οι πέτρες από την Αγία Οικία της Θεοτόκου στη Ναζαρέτ. Από τις πέτρες αυτές, κατόπιν μεταφοράς, προέκυψε ο Ιερός Ναός της Παναγίας του Λορέτο στον Νομό των Μάρκε Ιταλίας.
Ειδικότερα, οι πέτρες αυτές μεταφέρθηκαν στο Λορέτο από την Πύλη Τρικάλων, όπου είχανε φυλαχθεί και προστατευτεί στο βυζαντινό Μοναστήρι της Πόρτας Παναγιάς. Η μετατόπιση έγινε γιατί αυτά τα Άγια Κειμήλια περιλήφθηκαν στην κατόπιν συμφωνίας προικοδοτική λίστα των αγαθών, λόγω του γάμου μεταξύ της Πριγκίπισσας Θαμάρ ή Μαργαρίτας των Αγγέλων Δούκα Κομνηνών, κόρης του Δέσποτα της Ηπείρου Νικηφόρου Α’- ετεροθαλή αδερφού του Ιωάννη Α’ Δούκα Κομνηνού, Σεβαστοκράτορα της Θεσσαλίας, άμεσο πρόγονο της Α.Ε.Β. και Αυτοκράτορα Αλέξιου – και του Φιλίππου Β’ των Ανδεγαυδών (Ανζού), Πρίγκηπα του Τάραντα.
At the roots of Pindos, at the entrance of a majestic gorge, which separates the mountains Itamos and Koziakas, but also connects Thessaly with Epirus, 18 km west of Trikala, is the Gate.
A short distance from the gate and next to the Portaikos river, in the settlement of Porta Panagia is the church of Porta Panagia, the former katholikon of the monastery of Megalon Pyla which was founded in 1283, at the site or area of the sanctuary of Apollo or Athena, by Reverend Emperor John Angelos Komninos Doukas, illegitimate son of the despot of Epirus Michael B 'Doukas. At the end of the 14th century, the exonarthex was added. The Holy Monastery of Megalon Pylon, which included the church of Porta Panagia, in Byzantine times was a rich crusading monastery (ie directly under the patriarch) with many estates, which, when the monastery was dissolved during the Turkish occupation, were given to the inhabitants of the neighboring Porta, while the church with a sigil letter of 1843, became the property of JM Dousikou.
The Holy Monastery of Porta Panagia is a cruciform three-aisled basilica built on an ancient temple dedicated to Athena or Apollo. This is evidenced by the columns that are located in the area around the temple, as well as the existence of many architectural members either built-in or collected from time to time, which are now kept in the temple.
To the west of the temple, there is a wide exonarthex that follows the type of the inscribed cruciform with a dome and dates to the end of the 14th century. Apart from its peculiar architecture, the church also has a rich sculpture, mosaic and written decoration, which unfortunately was destroyed by the fire of 1855. Fragmentary capitals were saved from the sculptural decoration, which crowned the columns and part of the marble iconostasis in the Intent and the central aisle. The mosaic images of Christ and the Virgin Mary were saved from the mosaic decoration - the only ones in Greece both for their technique and style and for their peculiar inverted position.
In the southwest corner is the owner's arkosolio with a built-in baptistery.
From the iconographic decoration, remarkable is the fresco that covers the semicircular niche, in the SW corner of the main church, where the founder of the monastery, Ioannis Doukas, is depicted, led by an angel to the patron saint of the monastery, Panagia. This is one of the rare portraits of Komnenos.
Recent excavations have also brought to light the tomb of Ioannis Doukas - unfortunately looted. The same excavation, carried out under the Leader's program for the restoration of the monastery, also brought to light parts of the original marble iconostasis, parts of ancient inscribed columns, parts of territories, all to be the second floor of the monastery, in a second use. . The base of the original stone pulpit, the stationary and the marble column that supported the Holy Table also came to light, while the original marble floor of the temple was partially revealed.
Finally, the frescoes that survive in the Sanctuary and which are placed in the 13th century are also interesting. The fresco in the arch of the central aisle, those near the window on the south side and the west side of the main church, date to the 18th century. like those of the narthex - in which, unfortunately, the 1980 fire caused irreparable damage.
Unknown to many and rare historical information about the Monastery of "Porta Panagia" or as in Byzantine times it was called "Holy Monastery of the Irresistible Virgin of the Great Gates", which was built by the Byzantine family of Angels Doukas Komninon is the following:
As the documented historical research of the professor - academic of the Academy of Letters and Arts "Angelica Constantiniana" of Rome, Harry Koudounas, proves, in this Monastery that today is part of the Holy See. Dousikou, the stones were kept from the Holy House of the Virgin in Nazareth. From these stones, after transfer, the Holy Temple of Our Lady of Loreto in the Prefecture of Marche, Italy, emerged.
In particular, these stones were transferred to Loreto from the Trikala Gate, where they were kept and protected in the Byzantine Monastery of Porta Panagia. The relocation took place because these Holy Relics were included in the agreement as a precautionary list of goods, due to the marriage between Princess Thamar or Margarita of the Angels Duke Duke Komnenos, daughter of the Despot of Epirus Nikifotorakifonouros A'- heterothali his brother of Thessaly, direct ancestor of A.E.B. and Emperor Alexios - and Philip II of Andegavida (Anjou), Prince of Taranto.
A short distance from the gate and next to the Portaikos river, in the settlement of Porta Panagia is the church of Porta Panagia, the former katholikon of the monastery of Megalon Pyla which was founded in 1283, at the site or area of the sanctuary of Apollo or Athena, by Reverend Emperor John Angelos Komninos Doukas, illegitimate son of the despot of Epirus Michael B 'Doukas. At the end of the 14th century, the exonarthex was added. The Holy Monastery of Megalon Pylon, which included the church of Porta Panagia, in Byzantine times was a rich crusading monastery (ie directly under the patriarch) with many estates, which, when the monastery was dissolved during the Turkish occupation, were given to the inhabitants of the neighboring Porta, while the church with a sigil letter of 1843, became the property of JM Dousikou.
The Holy Monastery of Porta Panagia is a cruciform three-aisled basilica built on an ancient temple dedicated to Athena or Apollo. This is evidenced by the columns that are located in the area around the temple, as well as the existence of many architectural members either built-in or collected from time to time, which are now kept in the temple.
To the west of the temple, there is a wide exonarthex that follows the type of the inscribed cruciform with a dome and dates to the end of the 14th century. Apart from its peculiar architecture, the church also has a rich sculpture, mosaic and written decoration, which unfortunately was destroyed by the fire of 1855. Fragmentary capitals were saved from the sculptural decoration, which crowned the columns and part of the marble iconostasis in the Intent and the central aisle. The mosaic images of Christ and the Virgin Mary were saved from the mosaic decoration - the only ones in Greece both for their technique and style and for their peculiar inverted position.
In the southwest corner is the owner's arkosolio with a built-in baptistery.
From the iconographic decoration, remarkable is the fresco that covers the semicircular niche, in the SW corner of the main church, where the founder of the monastery, Ioannis Doukas, is depicted, led by an angel to the patron saint of the monastery, Panagia. This is one of the rare portraits of Komnenos.
Recent excavations have also brought to light the tomb of Ioannis Doukas - unfortunately looted. The same excavation, carried out under the Leader's program for the restoration of the monastery, also brought to light parts of the original marble iconostasis, parts of ancient inscribed columns, parts of territories, all to be the second floor of the monastery, in a second use. . The base of the original stone pulpit, the stationary and the marble column that supported the Holy Table also came to light, while the original marble floor of the temple was partially revealed.
Finally, the frescoes that survive in the Sanctuary and which are placed in the 13th century are also interesting. The fresco in the arch of the central aisle, those near the window on the south side and the west side of the main church, date to the 18th century. like those of the narthex - in which, unfortunately, the 1980 fire caused irreparable damage.
Unknown to many and rare historical information about the Monastery of "Porta Panagia" or as in Byzantine times it was called "Holy Monastery of the Irresistible Virgin of the Great Gates", which was built by the Byzantine family of Angels Doukas Komninon is the following:
As the documented historical research of the professor - academic of the Academy of Letters and Arts "Angelica Constantiniana" of Rome, Harry Koudounas, proves, in this Monastery that today is part of the Holy See. Dousikou, the stones were kept from the Holy House of the Virgin in Nazareth. From these stones, after transfer, the Holy Temple of Our Lady of Loreto in the Prefecture of Marche, Italy, emerged.
In particular, these stones were transferred to Loreto from the Trikala Gate, where they were kept and protected in the Byzantine Monastery of Porta Panagia. The relocation took place because these Holy Relics were included in the agreement as a precautionary list of goods, due to the marriage between Princess Thamar or Margarita of the Angels Duke Duke Komnenos, daughter of the Despot of Epirus Nikifotorakifonouros A'- heterothali his brother of Thessaly, direct ancestor of A.E.B. and Emperor Alexios - and Philip II of Andegavida (Anjou), Prince of Taranto.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου